Na pewno słyszeliście kiedyś o prokrastynacji. Ten moment, kiedy zamiast zrobić coś, co macie do zrobienia, znajdujecie milion innych, mniej ważnych rzeczy do ogarnięcia – brzmi znajomo? I chociaż może wydawać się, że odkładanie na później to po prostu lenistwo, wcale tak nie jest. Czym więc jest prokrastynacja i dlaczego warto się jej przyjrzeć bliżej? No to jedziemy!

Prokrastynacja – co to takiego?

Kto nie odkłada zadań na później, mimo że nie przynosi to nic dobrego, niech pierwszy rzuci kamieniem. Czym zatem prokrastynacja różni się od lenistwa?

Na początek warto zrozumieć, że prokrastynacja ma swoje korzenie głęboko w psychologii. Badania pokazują, że nie jest to po prostu brak motywacji czy zwykła niewłaściwa organizacja czasu.

Jedno z badań przeprowadzonych przez Fuschia Sirois z Uniwersytetu w Sheffield wykazało, że prokrastynacja jest silnie związana z negatywnymi emocjami. Osoby prokrastynujące często używają odwlekania jako mechanizmu radzenia sobie z tymi emocjami, nawet jeśli prowadzi to do gorszych wyników w dłuższej perspektywie. A prokrastynacja to zjawisko zaskakująco powszechne.

Co więcej, badania wskazują, że aż 95% studentów przyznaje się do prokrastynacji, z czego około 50% robi to regularnie i doświadcza z tego powodu negatywnych konsekwencji. Ciekawostką jest, że prokrastynacja może dotyczyć różnych dziedzin życia – od obowiązków zawodowych, przez zadania domowe, aż po decyzje dotyczące zdrowia czy relacji.

Prokrastynacja to nie jest łatwa sprawa, którą można rozwiązać jedynie za pomocą lepszego planowania. To skomplikowane zjawisko, w którym kluczową rolę odgrywają nasze emocje, samoocena, a czasem nawet sposób, w jaki postrzegamy siebie i świat wokół. I choć może wydawać się, że wystarczy „wziąć się w garść” i przestać odwlekać rzeczy na później, w praktyce wymaga to pracy nad sobą i zrozumienia mechanizmów, które nami kierują.

Dlaczego prokrastynujemy? Przyczyny prokrastynacji

No dobra, to dlaczego w ogóle prokrastynujemy? Oto kilka głównych przyczyn:

Prokrastynacja a perfekcjonizm

Perfekcjonizm to jedna z głównych przyczyn prokrastynacji. Kiedy stawiamy sobie poprzeczkę zbyt wysoko, boimy się, że nie sprostamy własnym oczekiwaniom. W efekcie zamiast działać, odwlekamy wszystko w czasie. Lepiej przecież poczekać, aż będziemy gotowi zrobić coś idealnie, prawda? No, nie do końca.

Prokrastynacja a motywacja

Brak motywacji to kolejny powód, dla którego prokrastynujemy. Kiedy coś wydaje się nudne, trudne, czy po prostu nas nie interesuje, łatwo jest znaleźć wymówkę, by tego nie robić. Wtedy zaczynamy się kręcić wokół mało ważnych zadań, zamiast skupić się na tym, co naprawdę istotne.

Zaburzenia lękowe a prokrastynacja

Stres i lęk mogą być kolejnymi czynnikami prowadzącymi do prokrastynacji. Kiedy boimy się, że coś nie pójdzie po naszej myśli, odkładamy działanie, by uniknąć konfrontacji z trudnościami. Problem w tym, że im dłużej zwlekamy, tym bardziej rośnie stres. To takie błędne koło, z którego trudno wyjść.

Prokrastynacja a samokontrola

Niska samokontrola to też ważny element układanki. Jeśli mamy problem z zarządzaniem sobą i swoimi nawykami, łatwo jest dać się ponieść chwili i odwlekać to, co ważne. To jak walka między krótkoterminowymi przyjemnościami a długoterminowymi celami – i często te pierwsze wygrywają.

Jak walczyć z prokrastynacją?

Skoro już wiemy, czym jest prokrastynacja i dlaczego nas dopada, warto poznać kilka sposobów na walkę z nią.

Zrozumieć prokrastynację

Zrozumienie, co stoi za naszą prokrastynacją, to połowa sukcesu. Czy to lęk, perfekcjonizm, czy brak wiary w siebie – kiedy już wiemy, co nas blokuje, łatwiej jest się z tym zmierzyć. Nie bójcie się sięgnąć po pomoc psychologa, jeśli czujecie, że prokrastynacja zaczyna wam utrudniać życie. Czasem rozmowa z kimś z zewnątrz może otworzyć oczy na rzeczy, których wcześniej nie dostrzegaliśmy. Psycholog będzie także w stanie obiektywnie ocenić, w czym tak naprawdę leży problem.

Stay motivated

Motywacja to coś, co można trenować. Znajdźcie swoje „dlaczego” – to, co was napędza, co sprawia, że chcecie działać. Może to być wizja osiągnięcia celu, nagroda, którą sobie obiecaliście, czy po prostu chęć udowodnienia sobie, że potraficie. Cokolwiek to jest, niech będzie waszym motorem napędowym. Jeśli ciężko znaleźć bezpośrednią motywację, spróbujcie zastanowić się, jak konkretne zadanie wpływa na realizację większego celu. Może nie przybliży Was do niego od razu o milę, ale będzie miało wpływ na szereg innych, kluczowych już zdarzeń.

Techniki zarządzania czasem

Dobra organizacja czasu to klucz do sukcesu. Spróbujcie podzielić zadania na mniejsze, bardziej przystępne kawałki. Zamiast myśleć o całym projekcie, skupcie się na pierwszym kroku, a potem na następnym. Metoda małych kroków może naprawdę zdziałać cuda!

Prokrastynujesz? Witaj w klubie!

Prokrastynacja to coś, co dotyka nas wszystkich – widać to doskonale po wspomnianych wyżej badaniach! Ważne jest jednak, by zrozumieć, co za nią stoi i znaleźć metody, które pomogą nam z nią walczyć. Pamiętajcie, że to nie lenistwo, ale złożony problem, który można pokonać. Techniki zarządzania czasem, praca nad motywacją i samokontrolą, a także zrozumienie psychologicznych przyczyn to klucze do sukcesu. Głowa do góry i lecimy z tym wglądem w siebie. Ciao!